Alanar Nonpariel Badem Fidanı

Alanar Nonpariel Badem Fidanı

Kaliforniya grubu bademlerinin en önemlilerindendir. Ağaçlar yayvan yüksek, verimli ve erkencidir. İnce kabuklu olup kuş zararına sıklıkla

rastlanmaktadır. Nonpareil orta büyüklükte meyveye sahiptir. Verim ilk yıllarda düşük olup bitki gelişimine bağlı olarak ileriki yıllarda artış

görülmektedir. Elde edilen bademlerin ince kabuklu olması nedeniyle muhafazası son derece güçtür. Randıman % 58–63’tür. Çift badem oranı % 5–10’dur. Ağacı kuvvetli, verimliliği iyidir..

Bu Ürün için Kargo ücreti alıcıya aittir. 

Dünya kabuklu meyve üretiminde önemli bir yeri olan badem yetiştiriciliği, ülkemizde de giderek yaygınlaşmaktadır. Başlangıçta sadece Ege, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri ile sınırlı kalan badem yetiştiriciliği, son yıllarda diğer bölgelerde de fidanlıkların eklenmesiyle genişlemektedir. Güç şartlara adaptasyon yeteneğinin olması ve pazardaki yüksek talep, badem yetiştiriciliğini cazip hâle getirmektedir. Geç çiçeklenen çeşit ve tiplerin üretime kazandırılması son derece önemlidir. Son yıllarda, özellikle Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde badem fidanlıklarının arttığı gözlenmektedir.

Badem Yetiştiriciliği Tanımı ve Önemi

Badem (Prunus Dulcis), gülgiller familyasından ve anayurdu Asya’nın güneybatısı

olan bir ağaç ve bu ağacın tohumları olarak tanımlanabilir. Badem ilk olarak İran, Türkiye,

Suriye ve Filistin’de yetiştirilmiş buralardan da Yunanistan, Kuzey Afrika, İtalya ve

İspanya’ya, sonraki dönemlerde ise Kuzey Amerika’ya götürülmüş ve bilhassa

Kaliforniya’da 1940 yılından sonra badem yetiştiriciliğinde önemli ilerlemeler

kaydedilmiştir.

Kabuklulardan ve hatta pek çok meyve ağacından daha erken çiçek açar. İlkbahar

donlarıyla çiçekleri zarar görmedikçe yetişen ve meyve veren bademin taze meyveleri,

çiçeklerine göre dona karşı daha duyarlıdır. Sıcak iklimde ve yazları kurak geçen ortamlarda

bademi görebiliriz. Yazları serin ve rutubetli geçen yerlerde badem yetişmez.

Badem bitkisinin tatlı ve acı tohumlu iki çeşidi vardır. Tatlı ve acı bademler arasında

yer alan orta sınıf bademler de mevcuttur. Badem ağacı, genel olarak şeftali ağacına benzer

ancak şeftali ağacından daha yüksek ve uzun ömürlüdür.

Badem çeşitli şekillerde tüketilmektedir. Bunlar:

Çerez olarak tüketim

Çağla badem

Taze iç badem

Kavrulmuş badem (tuzlu, tuzsuz)

 Şekerleme, çikolata, pasta endüstrisinde tüketim

 Diğer kullanım alanları: Badem yağı, badem unu, kozmetik ve ilaç endüstrisi

Bademin diğer meyve türleri yetiştiriciliğine göre üreticilere sağlamış olduğu bazı

avantajları vardır. Aşağıda belirtilen faktörler, badem yetiştiriciliğinin yaygınlaşmasına

olumlu katkıda bulunacaktır:

 Diğer meyve türlerinin yetişemediği taşlı, çakıllı, toprak şartlarında yetişebilir.

 Erken meyveye yatar.

 Pazarda hiçbir meyvenin olmadığı dönemde çağla bademi olarak pazara çıkar.

 Uzun ömürlüdür.

 Aşırı soğuk ve nemli bölgeler haricinde her yerde yetişir.

 Meyvesinin pazar değeri diğer birçok meyveye göre daha yüksektir.

 Kireçli ve su imkânı olmayan yerlerde yetişebilir.

 Ağaçlandırma çalışmalarında tercih edilebilir.

 Uygun ekolojisinde geç çiçeklenen çeşitlerle bahçe kurulduğunda üreticinin

gelirini yükseltir.

Ağaç Özellikleri

 Ağaç: 6-8 m. boylanır. Bazı hâllerde ağaçların yüksekliği 12 m'ye kadar

boylanabilir. Yıllık dallar üzerindeki tüm tomurcuklar aynı mevsimde büyür ve

ikinci dalların meydana gelmesi hâlinde ağaç yayvan olur. Yıllık sürgünler

üzerindeki tomurcukların sürmemesi hâlinde ise ağaç dik büyür (Teksas çeşidi gibi).

Badem ağaçları ortalama olarak 50 yıl kadar yaşar. 100 yaşına kadar

yaşayan ağaçlara da rastlamak mümkündür.

 Kök: Kazık kök tipindedir. Saçak kök az olduğundan fidanlar yer değiştirme

sırasında çok kayıplar verir.

 Yapraklar: Çeşitlere göre iri, orta iri ve küçüktür. Yaprağın bulunduğu dal ve

çevre koşulları bunu etkiler. Renk açık ve koyu yeşil arasında değişir. Yaprağın

kenarları dişlidir.

 Tomurcuklar: Çiçek tomurcukları, farklı yaştaki dallarla bunlar üzerindeki 2-13 cm uzunluğundaki buket denilen kısa meyve dalcıklarında bulunur.

İyi bir badem çeşidinde bulunması gereken özellikler şunlardır:

 Ağacın gelişmesi kuvvetli olmalıdır.

 Ağaçlar bol miktarda çiçek açmalıdır.

 Çiçeklenme, bölgenin iklim koşulları ile uyumlu olmalıdır.

 Diğer çeşitlerle döllenebilmelidir.

 Bol ve kârlı ürün vermelidir.

 Meyveler aynı zamanda olgunlaşmalıdır.

 Kolay hasat edilebilmeli ancak rüzgar etkisiyle kolayca dökülmemelidir.

 Yeşil kabuğun kavlaması kolay olmalıdır.

 İkiz badem oranı düşük olmalıdır.

 İç randımanı ve iç badem kalitesi yüksek olmalıdır.

 Çeşitli hastalık ve zararlılara dayanımı iyi olmalıdır.

Genel İstekleri

 İklim istekleri:

Badem, sıcak ılıman iklim bitkisidir. Badem yazları uzun, sıcak ve kışları nispeten

aşırı soğuk olmayan bölgelerde ekonomik olarak üretilebilir. Kış soğukları bitkilere zarar

verecek kadar (-25°C) soğuk olmamalıdır. -18°C’de gözler zarar görür. Soğuklama ihtiyacı

+7,2°C’de 300–500 saat kadardır.

Bademin birçok ılıman meyve türünden daha önce çiçek açması nedeniyle kış

soğuklarından çok ilkbahar geç donları daha çok önem taşımaktadır. Bu nedenle ilkbahar geç

donlarının sürekli görüldüğü yerlerde sürekli ürün alınamaz. Pembe tomurcuk döneminde -4

-6,5°C; çiçeklenme başlangıcında -3°C ile -4°C ve çağla döneminde de -1 ile -0,5°C’de zarar

görürler. Badem meyvelerinin olgunlaştırılabilmesi için yüksek sıcaklığa ihtiyaç

duyulmaktadır. Kurak koşullara uyabilmektedir ancak yağış 300 mm’nin altına düştüğünde

verim düşer. Çiçeklenme dönemindeki yağış tozlanmayı olumsuz etkiler.

 Toprak istekleri:

Bademden süzek, derin alüviyal topraklarda daha iyi verim alınır. Böyle yerlerde kökler 3-3.5 metreye kadar gidebilirler. Ancak su ve besin maddelerinin büyük bir kısmını

1,2 – 2 metrelik alandan sağlayabilmektedir. Kurağa dayanan bir meyve türü olması

kumlu, orta derecede killi, kireçli, taşlı ve çakıllı yerlerde yetişebilme olanağı

vardır. Yani badem toprak istekleri yönünden kanaatkârdır. Kireçli topraklara dayanımı son

derecede iyidir. Badem için en tehlikeli toprak ise ağır killi ve nem tutan topraklardır. Bu tip

topraklarda bademe anaç olarak erik kullanıldığı zaman sorunu giderebilme şansı mevcuttur.

- Üretimi

Tohumla üretim esastır. Hasat sonunda elde edilen meyveler toplanır, yıkanır ve

kurulanır. Kuru ve soğuk ortamda bekletildikten sonra katlamaya alınır. Badem tohumları

1°C ile 5°C arasında 40–50 gün katlamaya bırakılır. Katlama işlemi sonrasında ekilen badem

tohumları uygun şartlarda çimlendikten sonra çöğürler elde edilir ve bunlar üzerine aşı

yapılır. Aşılama esnasındaki nem, sıcaklık gibi faktörler önem taşır.

Bahçe Tesisi

Bahçe kurulacak yere en yakın tarım kuruluşunun veya ziraat fakültesinin ya da

meyvecilik uzmanlarının görüşü alınmalıdır. Zira ülkemizdeki iklim ve toprak koşulları

bölgelere göre büyük farklılık gösterdiğinden üretim yapılacak bölgeye uygun çeşitlerin

seçilmesi ve yetiştirilmesi büyük öneme sahiptir.

Badem çeşitlerinde kendine uyuşmazlık durumu vardır. Bahçe tesisinde ana çeşit

yanında tozlayıcı çeşit de kullanılmalı; 2 sıra ana çeşit, 1 sıra tozlayıcı çeşit veya her

ikisinden de birer sıra olacak şekilde dikim yapılmalıdır. Kendine verimli çeşitlerle bahçe

kurulacaksa tozlayıcı çeşit dikilmeyebilir.

Öncelikle toprak derin olarak sürülür. Badem, çabuk gelişen bir bitki olduğu için sık

dikimden kaçınılmalıdır. Ayrıca kullanılacak anaç da bu mesafenin ayarlanmasında etkili

olmaktadır. Bahçelerde kare dikim tercih edilmelidir. Meyilli arazide ise çapraz dikim

yapılabilir. Fidanlar dikimi takip eden yaz aylarında birkaç kez sulanmalıdır.

Fidanların Dikime Kadar Korunması ve Taşınması

Fidan sökümünden sonra dikkat edilecek en önemli konu, fidanların özellikle

köklerinin kurumasını önlemektir. Badem fidanlarında buna çok büyük önem vermek

gerekir. Çünkü badem yer değiştirmeye çok hassas bir türdür. Fidanın yerinde oluşturduğu

kazık kökle beraber, esasen az olan saçak köklerin bir kısmı da söküm sırasında toprakta

kalır veya zedelenir.

Sökümden sonra fidanların korunması ve taşınması sırasında, köklerin daima nemli

tutulması ve soğuktan zarar görmelerinin engellenmesi gerekmektedir. Açıkta, rüzgara karşı

bırakılacak fidanlar su kaybederek kururlar. Bu nedenle dikildikleri yerlerde ne kadar özen

gösterilirse gösterilsin fidanların tutumu gerçekleşmez. Keza -3°C sıcaklık köklere zarar

verebilmektedir.

Badem bahçesi oluşturulurken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta mutlaka tüplü

badem fidanı ile tesisin oluşturulmasıdır. Eğer çıplak köklü fidan ile bahçe oluşturulur ise

arazide fidan kaybı yüksek olur.

Dikim:

Meyve fidanlarının dikilmesinde en önemli safhalardan biri de çukurların açılmasıdır.

İşaretlenen yerlere dikilecek fidanların kök yapısına ve toprağın işlenme durumuna göre dikilir.